Angkor

Siem Reap. 14 -18 April 2011’

Het is nu Khmer New Year. De eerste sms wens krijg ik van Virack, mijn Khmer languague teacher. Wandelend tussen vele imponerende tempelbouwwerken wenst hij mij health, wisdom, fysical mental, social and spiritual strength toe. Vele sms’jes volgden. Het is hier gebruik om alle public holidays zo effectief mogelijk te maken voor de bevolking. Valt een feestdag in het weekend dan is het een ongeschreven wet dat het over de weekenden wordt getild. Cambodjaanse maatschappij leer!Voor mij heeft het de consequentie dat ik bijna een week vrij ben, die ik nuttig in Siem Reap doorbreng met het bezoeken van de beroemde bouwwerken. Een ander staaltje van maatschappij leer is het feit dat er veel auto’s rondrijden zonder nummer bord. Dat hoeft ook niet, want je kunt de nationale motorrijtuigen belasting afkopen met, naar men zegt, dollars als je een goede kruiwagen hebt bij het ministerie, die je enige backing kan geven. Het is trouwens kwaad kersen eten als je met een dergelijk persoon een auto ongeval krijgt, omdat de tegenpartij altijd in het gelijk wordt gesteld.
De reis van Kratie naar Siem Reap ging over Phnom Penh, duurde13 uren in het totaal en was vanwege de feestdagen duurder. Cambodja vind ik geen mooi land, de uitzichten zijn troosteloos, afgewisseld door modderpoelen, waarin lotusbloemen drijven. Nergens in Azië heb ik zoveel rotzooi en vuiligheid gezien, vooral de pleisterplaatsen munten uit in viezigheid met een verkeerde uitstraling voor de hygiëne en de opvoeding naar de kinderen toe.
Het deed goedaardig aan toen het groen rond Siem Reap verscheen, de stad zelf maakte ook een nette schonere indruk. De stad deed me herinneren aan de witte singel uit mijn Leidse tijd. Met tuk tuk driver Khi, die me bij de terminal opwachtte, vrijdag de tempel complexen bezocht, imponerend en veel indrukwekkender dan de Borobudur. Terecht dat deze tempels op de lijst van het wereld erfgoed zijn geplaatst. Ook de locatie in de bosrijke omgeving, de lommerrijke lanen, waar vele Khmer families picknicken, staat in gelukkige tegenstelling met de andere arme steden in Cambodja. Om alles goed in je op te nemen dien je voor een bezoek aan de tempels wel een week uittrekken.
Khi blijkt een ontwikkeld persoon te zijn, die duidelijk onder zijn kunnen werkt als tuk tuk driver. In de 90 jaren toen de VN hier kwam nam hij Engelse lessen ( 1000 Riel = 0.25 dollarcent per uur )en werkt nu als vaste, Engels sprekende tuk tuk medewerker voor het hotel. Ook zijn familie heeft nog onuitwisbare sporen op hun ziel van de rode Khmer periode. Hij was amper 9 jaar oud toen hij van zijn vader en moeder werd gescheiden en afzonderlijk ergens werden geïnterneerd. Van zijn vader heeft hij nooit meer iets gehoord, zijn moeder heeft hij na jaren weer ontmoet en in zijn huis opgenomen. Dieter Hupscher verbaast zich over deze zaken, die zich afgespeeld hebben. Het is toch een combinatie van factoren. Het boeddhisme kent aan het leven een goede en een slecht kant toe, accepteert ten volle de narigheden in elke reïncarnatie.Verder heeft de traditionele, slaafse gehoorzaamheid aan het gezag ook een bijdrage gegeven aan het drama. Een Engels vso volunteer schrijft het zo voortreffelijk:”The culture of rigid obedience to hierarchical authority continues
even today “. Maar er zijn ook andere factoren, de armoede op het platte land en de corruptie. Een heel indringende opmerking van Khi was of de Koning, de President of Pol Pot het voor het zeggen had, voor vele mensen maakt het nauwelijks verschil.
Met Khi heb ik nog verschillende musea bezocht. Het landmijnen museum, ook heel indrukwekkend op eigen initiatief van een rode Khmer soldaat ontstaan. Er waren 60,000 B52 raids met 160,000 targets. Beangstigend. Ik zag een landkaart met rode stippen als doelen en kan concluderen dat ook Kratie in de vuurlijn van het bommen tapijt heeft gelegen. Dit wordt door NIPUN, mijn tolk ook bevestigd. Hij maakte dit als tienjarige mee. Het Angkor Wat museum is zeer de moeite waard, veel mooier van opzet dan het museum in Phnom Penh.
Hetty en ik hebben onze plannen gewijzigd. We blijven gelet op alle omstandigheden een vakantie in Europa houden en zullen nog wel eens een bezoek brengen aan Siem Reap.
Tot mails, Remy Mulder